Χρηματιστήριο – Επιστήμη ή τζόγος;

Είναι τζόγος το χρηματιστήριο;

Εκατομμύρια άνθρωποι και επιχειρήσεις ανά τον κόσμο συμβουλεύονται οικονομολόγους και χρηματιστές για να αποφασίσουν πως θα επενδύσουν τα χρήματά τους.

Χρηματιστές και οικονομολόγοι που έχουν εκπαιδευτεί σε θέματα οικονομίας και επενδύσεων και χρησιμοποιούν εξειδικευμένα εργαλεία για να προβλέψουν αλλαγές αξιών και να τις εκμεταλλευτούν για οικονομικό όφελος.

Κάποιοι από αυτούς τους χρηματιστές έχουν διακριθεί, έχοντας καταφέρει μεγάλο ποσοστό σωστών προβλέψεων. Είναι η αφρόκρεμα του χώρου και για να πάρει κάποιος συμβουλές από αυτούς, ή τις εταιρείες στις οποίες εργάζονται, το κόστος είναι υψηλό.

Χρηματιστήριο – Επιστήμη ή τζόγος

• Τι διαφορετικό κάνουν οι επιτυχημένοι χρηματιστές;
• Οικονομικές προβλέψεις
• Έρευνα Daniel Kahneman, Νόμπελ Οικονομικών, 2002
• Είναι τελικά τζογος το χρηματιστήριο;

Νόμιμα Κα΄ζινο

Τι διαφορετικό κάνουν οι επιτυχημένοι χρηματιστές;

Για να κατανοήσουμε τι διαφορετικό έχουν και κάνουν οι επιτυχημένοι χρηματιστές και οικονομολόγοι που προβλέπουν τις κινήσεις του χρηματιστηρίου, ας δούμε πρώτα μια υποθετική κατάσταση:

Βρίσκουμε 2.048 ανθρώπους που είναι διατεθειμένοι να λάβουν προγνωστικά για στοίχημα, στην αρχή δωρεάν, αλλά με τον όρο ότι αν λάβουν 5 συνεχόμενα νικηφόρα προγνωστικά, τα επόμενα θα έρχονται με κόστος συνδρομής.

Επιλέγουμε μία αναμέτρηση με ισορροπημένες αποδόσεις, όπως για παράδειγμα το χάντικαπ πόντων στο μπάσκετ, όπου τα πιθανά ενδεχόμενα είναι δύο και η απόδοση στο καθένα είναι κοντά στον διπλασιασμό του στοιχήματος.

Δίνουμε στους 1.024 συνδρομητές μας την επιλογή Α και στους άλλους 1.024 την επιλογή Β.

Μετά από έναν αγώνα έχουμε 1.024 συνδρομητές που έχουν λάβει την σωστή πρόγνωση.

Οι 1.024 που έλαβαν τη χαμένη πρόγνωση βγαίνουν από τη λίστα μας και επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία με τους υπόλοιπους, δίνοντας στους 512την επιλογή Α της επόμενης αναμέτρησης που επιλέξαμε και στους 512 την επιλογή Β.

Μετά και την δεύτερη “πρόγνωση”, θα έχουμε 512 συνδρομητές που θα έχουν λάβει 2 σωστά προγνωστικά. Συνεχίζουμε την διαδικασία μέχρι που έχουμε:

• 256 συνδρομητές που έχουν λάβει 3 σωστά προγνωστικά
• 128 συνδρομητές που έχουν λάβει 4 σωστά προγνωστικά
• 64 συνδρομητές που έχουν λάβει 5 σωστά προγνωστικά

Αυτοί οι 64 αρχίζουν να πληρώνουν συνδρομή και το πιο πιθανό είναι να μην απογοητευτούν από ένα χαμένο προγνωστικό, συνεχίζοντας να είναι «πιστοί» συνδρομητές για κάποιο καιρό.

Ας προχωρήσουμε όμως το θεωρητικό μας παράδειγμα για να φτάσουμε και στο τελικό συμπέρασμα.

Επαναλαμβάνοντας τη διαδικασία με την τυχαία επιλογή των μισών συνδρομητών που θα λάβουν το προγνωστικό για την εκάστοτε πλευρά μιας ισορροπημένης στοιχηματικής επιλογής 50-50, θα έχουμε:

• 32 συνδρομητές με 6 σωστά προγνωστικά
• 16 συνδρομητές με 7 σωστά προγνωστικά
• 8 συνδρομητές με 8 σωστά προγνωστικά
• 4 συνδρομητές με 9 σωστά προγνωστικά
• 2 συνδρομητές με 10 σωστά προγνωστικά

Και τέλος, 1 συνδρομητή που θα έχει λάβει τον εκπληκτικό αριθμό των 11 συνεχόμενων σωστών προγνωστικών σε πιθανότητες 50-50, ενώ δεν έχει ιδρώσει το αυτάκι μας για να κάνουμε την παραμικρή μελέτη και πρόγνωση για όλες αυτές τις αναμετρήσεις.

Οικονομικές προβλέψεις

Δεν μπορούμε να ξέρουμε με ακρίβεια πόσοι χρηματιστές υπάρχουν στον κόσμο, αλλά μπορούμε να κάνουμε μια γενική παραδοχή ότι θα είναι κάποια εκατομμύρια επαγγελματίες.

Η «αφρόκρεμα» που αναφέρθηκε νωρίτερα λοιπόν, είναι αυτοί που είχαν μεγάλο ποσοστό σωστών προγνώσεων.

Αν δηλαδή βάζαμε όλους αυτούς τους χρηματιστές και οικονομολόγους να κάνουν τυχαίες επιλογές, το αποτέλεσμα θα ήταν παρόμοιο με το παραπάνω: θα καταλήγαμε με λίγους τυχερούς να έχουν καταγράψει ένα εκπληκτικό σερί από σωστές προβλέψεις.

Και επιπλέον, αυτοί που έχουν τις πολλές σωστές προβλέψεις, χρεώνουν τις επόμενες χρυσάφι.

Έρευνα Daniel Kahneman, Νόμπελ Οικονομικών, 2002

Ο ψυχολόγος και συγγραφέας Daniel Kahneman επιμένει ότι δεν έχει μεγάλη σχέση με την οικονομολογία, παρά το Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών που έλαβε το 2002. Με την έρευνά του όμως έχει θέσει τις βάσεις για τον κλάδο «Behavioral Economocis», (Συμπεριφορικά Οικονομικά).

Ο Kahneman ερεύνησε μεταξύ άλλων, την αξία των συμβουλών από χρηματιστές και οικονομολόγους καταγράφοντας τις κινήσεις των συναλλασσόμενων αξιών με ακρίβεια.

Η έρευνά του δεν βρήκε απολύτως καμία απόδειξη για την αξία των συμβουλών και των προγνώσεων των χρηματιστών. Κάποιοι τα πήγαν πολύ καλά, κάποιοι μέτρια και κάποιοι χάλια. Τα αποτελέσματα ήταν τα ίδια με αυτά που θα είχαμε αν το ίδιο δείγμα πληθυσμού έκανε απλώς τυχαίες προβλέψεις.

Όπως έγραψε και ο ίδιος ο Kahneman, «Τα αποτελέσματα έμοιαζαν με αυτά που θα περιμέναμε αν κάναμε έναν διαγωνισμό με ζάρια, όχι έναν διαγωνισμό ικανοτήτων.»

Υπάρχουν αρκετές συνεντεύξεις του Daniel Kahneman στο διαδίκτυο σε video, όπου αναλύει τα παραπάνω ευρήματα σε συνδυασμό με αρκετά άλλα θέματα.

Δείτε στο παρακάτω video μία συνέντευξη του Kahneman από τον Μάρτιο του 2019, στην οποία μιλάει για το θέμα του ενστίκτου στις επιλογές μας, της αισιοδοξίας και πως αυτή μας επηρεάζει, ενώ ακουμπάει επιφανειακά και το θέμα της λογικής των επενδυτών και της λήψης οικονομικών αποφάσεων.

Είναι τελικά τζογος το χρηματιστήριο;

Θα ακούγατε τις συμβουλές για το χρηματιστήριο από τον κύριο Χαράλαμπο τον συνταξιούχο οδηγό λεωφορείου που ξημεροβραδιάζεται στο καφενείο μελετώντας το κουπόνι του στοιχήματος;

Αν όχι, τότε θα πρέπει να σκεφτείτε πάρα πολύ καλά πριν ακούσετε τις συμβουλές του οικονομολόγου με τα 7 πτυχία στον τοίχο και τα 11 συνεχόμενα κερδισμένα trades, γιατί ίσως να έχει τις ίδιες ικανότητες πρόβλεψης με τον κύριο Χαράλαμπο.

Να ξεκαθαρίσουμε πως δεν υποστηρίζουμε ότι είναι καλύτερα να παίζετε τις οικονομίες σας στο καζίνο από το να τις παίξετε στο χρηματιστήριο («επενδύσετε» στο χρηματιστήριο αν προτιμάτε, το ίδιο μας κάνει).

“Τα αποτελέσματα έμοιαζαν με αυτά που θα περιμέναμε αν κάναμε έναν διαγωνισμό με ζάρια, όχι έναν διαγωνισμό ικανοτήτων.”

Τα τυχερά παιχνίδια είναι διασκέδαση και οι επενδύσεις χρειάζονται πολύ μεγαλύτερη μελέτη και προσοχή.

Αλλά αν είναι να προκαλέσετε την τύχη σας, είναι σίγουρα πιο διασκεδαστικό να το κάνετε σε κάποιο καζίνο ή στο στοίχημα.

Τουλάχιστον στο καζίνο δεν υπάρχουν άνθρωποι που να προσπαθούν να σου πουλήσουν πρόγνωση για την επόμενη περιστροφή της ρουλέτας.